คดีเทคโนโลยีขั้นสูง คู่ความ “สอน” ผู้พิพากษา

ในแวดวงเทคโนโลยีที่ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ศาลยุติธรรมเองก็ต้องปรับตัวให้ทันกับความเปลี่ยนแปลงเช่นกัน เหตุการณ์ที่ไม่ธรรมดาได้เกิดขึ้นในศาลรัฐบาลกลางในเมืองซานฟรานซิสโก เมื่อผู้พิพากษาสั่งให้โจทก์และจำเลยจัด "คอร์สเรียนเร่งรัด" ให้แก่ศาล เพื่อทำความเข้าใจเทคโนโลยี AI  ผู้พิพากษา William H. Alsup ซึ่งมีประสบการณ์ในการตัดสินคดีความด้านเทคโนโลยีที่สำคัญๆ ในซิลิคอนแวลลีย์มากว่าสองทศวรรษ ได้รับมอบหมายให้พิจารณาคดีที่ Anthropic PBC ถูกกล่าวหาว่าละเมิดลิขสิทธิ์โดยการใช้หนังสือที่มีลิขสิทธิ์จำนวนมากฝึกฝนแชทบอท AI Claude โดยไม่ได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ก่อนที่จะพิจารณาคดีในเนื้อหา ผู้พิพากษา Alsup ได้ขอให้ทั้งสองฝ่าย "สอน" ศาลเกี่ยวกับเทคโนโลยีเบื้องหลัง เพื่ออธิบายเทคโนโลยี Generative AI ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญของคดี   

แนวทางนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับผู้พิพากษา Alsup เขาเคยใช้วิธีการคล้ายคลึงกันในคดีใหญ่อื่น ๆ เช่น คดีระหว่าง Google และ Oracle ที่เกี่ยวข้องกับลิขสิทธิ์ของโค้ด Java ซึ่งเขาได้สอนตนเองจนเข้าใจภาษาโปรแกรม Java เพื่อให้สามารถตัดสินคดีได้อย่างแม่นยำ นอกจากนี้ เขายังจัดการบรรยายสรุปเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศในคดีที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และเทคโนโลยี LiDAR ในคดีระหว่าง Uber และ Waymo ผู้พิพากษา Alsup ได้ให้เวลาแก่ทั้งสองฝ่าย ๆ ละ 45 นาทีในการนำเสนอและตอบคำถาม โดยเน้นย้ำว่าการสอนครั้งนี้จะไม่ใช่การพิจารณาคดี และทั้งสองฝ่ายไม่สามารถนำสิ่งที่พูดในการสอนไปใช้อ้างอิงเป็นหลักฐานในคดีได้  

Eric Goldman ศาสตราจารย์ด้านกฎหมายเทคโนโลยีจาก Santa Clara Law School กล่าวว่า "ผู้พิพากษา Alsup เป็นผู้พิพากษาที่มีความอยากรู้อยากเห็นทางปัญญาอย่างมาก เขาต้องการทำความเข้าใจทุกแง่มุมของปัญหา ซึ่งเป็นสิ่งที่ดี"    

Shari Diamond ศาสตราจารย์ด้านกฎหมายจาก Northwestern University กล่าวว่า ผู้พิพากษาส่วนใหญ่มักยอมรับว่าพวกเขาไม่มีพื้นฐานทางวิทยาศาสตร์มากนัก และในบางกรณีอาจเลือกใช้วิธีการแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญพิเศษเพื่อประเมินประเด็นทางเทคนิคแทน อย่างไรก็ตาม การที่ผู้พิพากษา Alsup เลือกที่จะเรียนรู้ด้วยตนเองนั้นถือเป็นแนวทางที่น่าสนใจ เพราะช่วยให้เขาสามารถตรวจสอบข้อมูลได้โดยตรง และลดความเสี่ยงที่จะเกิดอคติจากการเรียนรู้แบบส่วนตัว

ในทางกลับกัน หากผู้พิพากษาขาดความเข้าใจในเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับคดี อาจนำไปสู่การตัดสินที่ไม่เหมาะสมหรือไม่ยุติธรรม 

คดี Anthropic ไม่ใช่คดีเดียวที่เกี่ยวข้องกับการละเมิดลิขสิทธิ์ในวงการ AI บริษัทใหญ่อย่าง OpenAI และ Meta Platforms ก็กำลังเผชิญกับคดีคล้ายคลึงกันทั่วประเทศ การที่ผู้พิพากษา Alsup เลือกใช้วิธีการเรียนรู้เพื่อเข้าใจเทคโนโลยีอย่างลึกซึ้ง อาจกลายเป็นแบบอย่างสำหรับผู้พิพากษาคนอื่น ๆ ในการจัดการคดีที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีขั้นสูง

สุดท้ายแล้ว ผู้พิพากษาจำเป็นต้องเข้าใจข้อเท็จจริงเบื้องหลัง Shubha Ghosh ศาสตราจารย์ด้านกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญาจาก Syracuse University กล่าว และสิ่งที่ตรงกันข้ามสุดขั้วก็คือ (ผู้พิพากษาที่บอกว่า) ฉันไม่สนใจว่าโลกจะเป็นอย่างไร นี่คือกฎหมาย 

  

(เรียบเรียงจากบทความเรื่อง A Judge Gets an AI Crash Course in Anthropic's Copyright Battle ของ Isaiah Poritz ใน Bloomberg Law)

 https://www.bangkokbiznews.com/tech/gadget/1165876
หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ คอลัมน์ Tech, Law and Security วันที่ 7 กุมภาพันธ์ 2568
 
พิเศษ เสตเสถียร